Birecik
BirecikYakindogu'nun büyük ticari yollarinin kavsaginda, Firat nehri kiyisinda güzel bir ilçe olan Birecik; Asurlularin çivi yazilarinda Basrip - Busrip adlariyla zikredilmistir. Arap kavimleri Bireh, Türkler ise küçük kale anlaminda Birecik demislerdir. 1923 yilinda ilçe olmustur. Il merkezinin 90 Km batisinda bulunmaktadir. 1 bucagi, Ayran ve Mezra isimli 2 kasabasi, 63 köyü ve 89 mezrasi vardir. 2000 yili Genel Nüfus Sayimina göre nüfusu 74 bin 290' dir. ( Ilçe merkezi 39 bin 968, Köy nüfusu ise 34 bin 322' dir.
2001 yili itibariyle nüfusunun 80 bin civarinda oldugu sanilmaktadir.) 1894 yilinda yapilan kazilarda Sehrin Paleolitik (Eski tas devri) döneminden beri yerlesim birimi oldugu anlasilmistir. M.S. 35 yilinda Romalilarin, Haçli seferleri sirasinda (1099) Fransiz Kontlugunun eline geçmistir. Daha sonra Artukogullari'na baglanan Sehir, 7. yüzyilda Arap ordularinca fethedilmis, çesitli devletlerin hakimiyetinden sonra Mogol istilasina ugramistir. Dünyada nesli tükenmeye yüz tutmus olan Kelaynak kuslarinin dünya üzerindeki ikinci yeridir. GAP çerçevesinde yapilan Birecik Baraji ile de ayri bir önem kazanmistir.
BIRECIK BARAJI
Firat Havzasi Gelisme Plani içerisinde son kademeyi teskil edip, Sinir-Firat projesi kapsaminda yer alan BIRECIK Baraji ve Hidroelektrik Santrali ATATÜRK Baraji'nin takriben 100 km güneyinde ve Birecik ilçesinin 8 km kadar kuzeybatisinda insa edilmektedir. Enerji ve sulama maksatli olan bu tesisten yilda 2.5 milyar Kwh elektrik üretimi ile 92 700 hektar tarim arazisinin sulanmasi saglanacaktir. Türk, Alman, Avusturya, Fransa ve Belçika firmalarindan olusan konsorsiyuma Birecik Baraji ve Hidroelektrik Santrali "Yap-Islet-Devret" modeliyle ihale edilmis durumdadir.
Insaat süresi 5.5 yildir. Barajin tipi beton agirlikli kum çakil dolgu, Gövde dolgusu 9,4 milyon m3 Temelden yüksekligi 62,5 m, Normal su kotu 387 m, Göl hacmi 1 milyar 220 milyon m3, Kret uzunlugu 2 bin 510 m, Toplam kurulu güç ; 6 x 112 = 672 MW, Yillik enerji üretimi (sulamadan önce) 2 bin 518 GWh/yildir. Firat nehri üzerinde Keban, Karakaya, Atatürk Baraji ve HES'ten sonra Sanliurfa'nin Birecik ilçesi yakinlarinda yapimina Nisan 1996 yilinda baslanan ve insaat süresi 5.5 yil olan Birecik Baraji ve HES, planlanan süreden erken bitirilerek, su tutulmasina 1.11.1999 tarihinde baslandi. Türk, Alman, Avusturya, Fransa ve Belçikali sirketlerin bir araya gelmesiyle olusturulan sirket tarafindan yapimi üstlenilen Birecik Baraji ve Hidroelektrik santrali, 2.3 milyar Alman Marki'na mal oldu. Kurucu gücü 672 MW, yillik üretimi 2.516 milyon kilovat saat olan Birecik Baraji ve HES'in ilk 2 ünitesi, 2 Aralik 2000 tarihinde devreye alindi. Böylece planlanan süreden önce elektrik üretimi geçeklesmeye basladi. Sirket tarafindan 15 yil isletildikten sonra Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanligi'na devredilecek olan Birecik Baraji ve HES'te diger 4 ünite kademeli olarak devreye aliniyor.
Dünyada soyu tükenmekte olan bir kus türü olan ve Türkiye'de yalnizca Birecik'te yasayan Kelaynaklar, Sanliurfa yöresindeki hayvan türlerinin en ilgincidir. Ibidae soyundan olan kelaynaklar, bas ve gerdanlari tüysüz oldugundan bu adla anilmaktadir.
Birecik'ten baska Fas ve Cezayir'de yasayan Kelaynaklar kis aylarinda Etiyopya ve Madagaskar'a göç ederler ve Subat ortasindan baslayarak Birecik'e gelirler. Kayalik yamaçlarda yuva kurar,yumurtlama döneminden sonra Temmuz ayi ortalarinda geri dönerler. 1984'ten bu yana, Birecik'te 12 Nisan tarihinde "KELAYNAK FESTIVALI" düzenlenmektedir
Kaynaklar: Her Yönüyle Sanliurfa2002 CD'sinden istifade edilmistir